بگرام شهری باستانی در ولایت پروان و در نزدیکی محل پیوندگاه رودهای غوربند و پنجشیر که بقایای آن در قرن سیزدهم شناخته شد و تعداد زیادی سکهٔ متعلق به دوران یونانی و کوشانیان از آنجا به دست آمد.
در مورد وجه تسمیه بگرام باید گفت که بگرام از دوکلمه سانسگریت مشتق شده یعنی «باگ» و «رام» به مفهوم «باغ رام» یا «باغ خدا».
اما شادروان «میر غلام محمد غبار» اینطور مینویسد: مقتدرترین پادشاه کوشانی افغانستان (کنیشکای کبیر) که بین سالهای ۱۲۰ و ۱۶۰ میلادی سلطنت کرد، پایتخت خود را از شمال هندوکش به جنوب هندوکش منتقل ساخت و بگرام را مرکز تابستانی و پیشاور را پایتخت زمستانی خود قرار داد.
در مورد سوابق تاریخی بگرام مرحوم «میر محمد صدیق فرهنگ» در کتاب «افغانستان در پنج قرن اخیر» مینویسد: در عهد کوشانیان مناسبات بازرگانی در بین آسیای مرکزی و دولتهای روم، چین و هند به پیمانه بیسابقه توسعه یافت.
چون سرزمین کوشانیها در محل تقاطع راههای تجارتی مخصوصاً راه معروف ابریشم قرار داشت، طبعاً از این تبادلات در درجه اول بهرهمند میشد.
چنانچه آثاری که از خرابههای بگرام پایتخت کنیشکا در شمال کابل بدست آمده از وجود امتعه و پیداوار چین، هند، سوریه، مصر و روم در آنجا حکایت میکند و بخش بزرگ آثار باستان شناسی که در افغانستان کشف شده مربوط به این عصر است.
در وبلاگ افغانستان فردا آمده است: حکمرانی کوشانیان در افغانستان تا سده سوم میلادی ادامه یافت و آنگاه بدست «شاهپور اول» پادشاه ساسانی که بر شهر بگرام دست یافت آن را تخریب کرد.
بگرام پیش از سلطنت کوشانیان یا بهتر بگویم قبل از امپراتوری کنیشکای کبیر. زمانی که اسکندر مقدونی به سلسله حملات و کشورگشاییهایش به مرکز آریانا، به جنوب هندوکش وادی کابل و دامنه کوه دامن رسید، می خواست که با عبور از سلسله جبال هندوکش به نواحی شمال آریانا (باختر) برسد، دچار مقاومت شدید مردم گردید.
این مقاومت به حدی قوی بود که سکندر مجبور شد تا دو سه سالی در پروان باقی بماند. او بخاطر جابجائی نیروهایش به ساخت اسکندریهای در منطقه پروان پرداخت که مورخین بر این عقیده هستند که اسکندر مقدونی، اسکندریه خود را در پروان (جبل السراج فعلی) و یا در اوپیان (هوفیان) بنا میکند که بنام «اسکندریه قفقاز» یاد میشود.
اما برای اقامت شخصی خودش قصری و شهری را در محل تلاقی رودخانه پنجشیر، غوربند و سالنگ یعنی «برج عبدالله» موجود میسازد که بعداً بنام شهر شاهی مشهور شد.
عدهای از مورخین بر این عقیده هستند که همین اسکندریه امپراتور یونان در برج عبدالله، بعداً بنام شهر شاهی مسمی شد که توسط امپراتور بزرگ آریانا کنیشکا اعمار گردید که اکنون جز خرابهای از آن در دست نیست.
هیأت باستانشناسی فرانسه در افغانستان (DAFA) بین سالهای ۱۹۳۷ – ۱۹۴۶ حفریات دامنهداری انجام دادند.
آنها در بگرام و مناطق مربوط آثار زیاد و ذیقیمتی بدست آورده که از جمله ظروف شیشهای، ظروفی که از عاج ساخته شده و حتی یک عدد گیلاس کریستال بدست آمده است که بعضی از این ظروف با وجود تاراج موزه ملی، همین حالا هم در موزه کابل دیده میشوند.
آدرس: ولایت پروان، شهری باستانی بگرام
نویسنده:علی سلطانی هروی
شما اولین دیدگاه را ثبت نمایید.